พระจันทกุมาร
........พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นเจ้าชายจันทกุมาร
........ทรงบำเพ็ญขันติบารมี
........เจ้าชายจันทกุมาร เป็นพระโอรสของพระเจ้าเอกราชแห่งเมืองปุปผวดี พระธิดาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งอุปราช ทำหน้าที่ว่าราชการแทนพระเจ้าเอกราช มีปุโรหิตคนหนึ่งชื่อ กัณฑาหาละทำหน้าที่ถวายคำแนะนำและตัดสินคดีความ เขาทำหน้าที่ดีในตอนแรกๆ ต่อมารับสินบนจากเจ้าชาย จันทกุมารทรงทราบเรื่อง และช่วยพลิกคดีให้เจ้าทุกข์ที่ได้รับความยุติธรรม เมื่อพระเจ้าเอกราชทรงทราบจึงแต่งตั้งให้เจ้าชายจันทกุมารเป็นผู้พิพากษาแทน ปุโรหิตกัณฑหาละโกรธแค้นหาทางทำลายล้างเจ้าชายจันทกุมารตลอดมา คืนหนึ่งพระเจ้าเอกราชทรงฝันเห็นสวรรค์ชั้นดาวดึงส์เห็นท้าวสักกเทวราชประทับในปราสาท แวดล้อมด้วยเทพธิดา ความฝันทำให้พระองค์ปรารถนาไปเที่ยวสวรรค์ กัณฑหาละเห็นเป็นโอกาส จึงทูลแนะนำให้บูชายัญด้วยพระมหาสี พระโอรส พระธิดา ถวายเทพเจ้า พระเจ้าเอกราชทรงเบาปัญญาเชื่อกัณฑหาละ รับสั่งให้นำพระมหเสี 4 พระองค์ พระโอรส 5 พระองค์ พระธิดา 4 พระองค์ รวมทั้งเศรษฐีประจำแคว้น 4 คนมารวมกันไว้ นอกจากนี้ พระองค์ให้นำพาหนะสำคัญ มีทั้งช้าง ม้า โค อุสุภราช (วัวตัวผู้ลักษณะดี)มาบูชายัญด้วย พระบิดาพระมารดาของพระเจ้าเอกราชเสด็จมาขอร้องก็ไม่ทรงยอม ต้องเสด็จกลับไปด้วยความเสียพระทัย เจ้าชายจันทกุมารทรงทราบว่าพระองค์เป็นต้นเหตุเพราะไปขัดแย้งกับปุโรหิตกัณฑหาละ จึงเป็นหน้าที่ที่พระองค์จะต้องแก้ไข พระองค์ทรงขอร้องพระบิดาจนพระทัยอ่อน ยินยอมปล่อยทุกคนถึง 3 ครั้ง แต่ทุกครั้งปุโรหิตกัณฑหาละกราบทูลทัดมานจนพระเจ้าเอกราชรับสั่งให้จับทุกพระองค์เป้นครั้งที่ 4 แล้วพาออกนอกพระนคร ชาวเมืองร้องไห้คร่ำครวญ ทั่วพระนครบรรยากาศเต็มไปด้วยความเศร้าโศก เจ้าชายจันทกุมารประทับยืนอยู่ปากหลุมบูชายัญ วิงวอนพระบิดาเป็นครั้งที่ 4 พระนางจันทาชายาของเจ้าชายจันทกุมารได้ช่วยวิงวอนด้วย แต้พระเจ้าเอกราชไม่พระทัยอ่อนยืนยันจะบูชายัญ ก่อนที่เจ้าชายจันทกุมารจะถูกประหารด้วยคมดาบของกัณฑหาละ ท้าวสักกเทวราชถือตะบองเหล็กเสด็จมาทำลายพิธี ตรัสตำหนิพระเจ้าเอกราชอย่างรุนแรง พระเจ้าเอกราชตกพระทัยกลัว รับสั่งให้ปล่อยทุกคนและสัตวืทั้งหลาย ชาวเมืองได้โอกาสเข้ารุมทุบตีปุโรหิตกัณฑหาละจนถึงแก่ความตาย จากนั้นจะเข้าปลงพระชนม์พระเจ้าเอกราช เจ้าชายจันทกุมารเข้าขัดขวางและอ้อนวอนขอชีวิต ชาวเมืองยอมยกให้ แต่ให้เนรเทศไปอยู่ในหมู่บ้านคนจัณฑาล แล้วอภิเษกเจ้าชายจันทกุมารเป็นกษัตริย์ พระองค์เสด็จไปเยี่ยมพระบิดาอยู่เนืองๆ และปกครองเมืองปุปผวดีให้ผาสุขสืบมา
........การฟังเรื่องราวใด ต้องใช้ปัญญาพิจารณาไตร่ตรองให้รอบคอบ มิฉะนั้นจะหลงเชื่อและกระทำผิดเสียหายได้
........ทรงบำเพ็ญขันติบารมี
........เจ้าชายจันทกุมาร เป็นพระโอรสของพระเจ้าเอกราชแห่งเมืองปุปผวดี พระธิดาแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งอุปราช ทำหน้าที่ว่าราชการแทนพระเจ้าเอกราช มีปุโรหิตคนหนึ่งชื่อ กัณฑาหาละทำหน้าที่ถวายคำแนะนำและตัดสินคดีความ เขาทำหน้าที่ดีในตอนแรกๆ ต่อมารับสินบนจากเจ้าชาย จันทกุมารทรงทราบเรื่อง และช่วยพลิกคดีให้เจ้าทุกข์ที่ได้รับความยุติธรรม เมื่อพระเจ้าเอกราชทรงทราบจึงแต่งตั้งให้เจ้าชายจันทกุมารเป็นผู้พิพากษาแทน ปุโรหิตกัณฑหาละโกรธแค้นหาทางทำลายล้างเจ้าชายจันทกุมารตลอดมา คืนหนึ่งพระเจ้าเอกราชทรงฝันเห็นสวรรค์ชั้นดาวดึงส์เห็นท้าวสักกเทวราชประทับในปราสาท แวดล้อมด้วยเทพธิดา ความฝันทำให้พระองค์ปรารถนาไปเที่ยวสวรรค์ กัณฑหาละเห็นเป็นโอกาส จึงทูลแนะนำให้บูชายัญด้วยพระมหาสี พระโอรส พระธิดา ถวายเทพเจ้า พระเจ้าเอกราชทรงเบาปัญญาเชื่อกัณฑหาละ รับสั่งให้นำพระมหเสี 4 พระองค์ พระโอรส 5 พระองค์ พระธิดา 4 พระองค์ รวมทั้งเศรษฐีประจำแคว้น 4 คนมารวมกันไว้ นอกจากนี้ พระองค์ให้นำพาหนะสำคัญ มีทั้งช้าง ม้า โค อุสุภราช (วัวตัวผู้ลักษณะดี)มาบูชายัญด้วย พระบิดาพระมารดาของพระเจ้าเอกราชเสด็จมาขอร้องก็ไม่ทรงยอม ต้องเสด็จกลับไปด้วยความเสียพระทัย เจ้าชายจันทกุมารทรงทราบว่าพระองค์เป็นต้นเหตุเพราะไปขัดแย้งกับปุโรหิตกัณฑหาละ จึงเป็นหน้าที่ที่พระองค์จะต้องแก้ไข พระองค์ทรงขอร้องพระบิดาจนพระทัยอ่อน ยินยอมปล่อยทุกคนถึง 3 ครั้ง แต่ทุกครั้งปุโรหิตกัณฑหาละกราบทูลทัดมานจนพระเจ้าเอกราชรับสั่งให้จับทุกพระองค์เป้นครั้งที่ 4 แล้วพาออกนอกพระนคร ชาวเมืองร้องไห้คร่ำครวญ ทั่วพระนครบรรยากาศเต็มไปด้วยความเศร้าโศก เจ้าชายจันทกุมารประทับยืนอยู่ปากหลุมบูชายัญ วิงวอนพระบิดาเป็นครั้งที่ 4 พระนางจันทาชายาของเจ้าชายจันทกุมารได้ช่วยวิงวอนด้วย แต้พระเจ้าเอกราชไม่พระทัยอ่อนยืนยันจะบูชายัญ ก่อนที่เจ้าชายจันทกุมารจะถูกประหารด้วยคมดาบของกัณฑหาละ ท้าวสักกเทวราชถือตะบองเหล็กเสด็จมาทำลายพิธี ตรัสตำหนิพระเจ้าเอกราชอย่างรุนแรง พระเจ้าเอกราชตกพระทัยกลัว รับสั่งให้ปล่อยทุกคนและสัตวืทั้งหลาย ชาวเมืองได้โอกาสเข้ารุมทุบตีปุโรหิตกัณฑหาละจนถึงแก่ความตาย จากนั้นจะเข้าปลงพระชนม์พระเจ้าเอกราช เจ้าชายจันทกุมารเข้าขัดขวางและอ้อนวอนขอชีวิต ชาวเมืองยอมยกให้ แต่ให้เนรเทศไปอยู่ในหมู่บ้านคนจัณฑาล แล้วอภิเษกเจ้าชายจันทกุมารเป็นกษัตริย์ พระองค์เสด็จไปเยี่ยมพระบิดาอยู่เนืองๆ และปกครองเมืองปุปผวดีให้ผาสุขสืบมา
........การฟังเรื่องราวใด ต้องใช้ปัญญาพิจารณาไตร่ตรองให้รอบคอบ มิฉะนั้นจะหลงเชื่อและกระทำผิดเสียหายได้